Bugünlerde en çok tartışılan konulardan bir tanesi de Türkiye’de uygulanan seçim sistemi. Peki, bu seçim sisteminde ne yapılırsa daha çok demokrasi olur bunu bir deneyelim.
Türkiye’de 31 Mart 2019 itibariyle 57.058.636 seçmen vardır. Seçim sisteminde yapılacak değişiklikle aslında birçok sorun ortadan kaldırılabilir. Örneğin, toplam sayısı 600 olan milletvekillerinden 500 tanesi milletvekili seçmen sayısına göre seçim bölgelerince seçilmeli, geriye kalan 100 milletvekilleri ise baraja takılmadan partilerin ülke genelinde aldıkları oy oranına göre dağıtılmalıdır. Böylelikle hiçbir oy artık oy olarak kalmaz ve az oy almış siyasal partiler temsil hakkı elde eder. Türkiye’de 114.117 seçmene bir vekil düşmektedir. Bu veriler kullanılarak seçim bölgelerine vekiller dağıtılmalıdır. Bu sayının altında olan seçim bölgelerine ne gibi bir sistem getirebiliriz diye düşündüm? Bu seçim bölgelerine 1 tane milletvekili verirsek o seçim bölgesinde çoğunlukçu seçim sistemine döneceği için bu illerde 2 milletvekili olmalıdır. Tabi ki ülke geneli baraj %10’dan aşağıya çekilmeli. Çünkü çok yüksek bir baraj temsilde adaleti değildir. Örneğin 1961 Anayasasına göre Türkiye’de 1961-1980 yılları arasında baraj kullanılmamış ve az oy almış partiler parlamentoda temsil hakkı kazanmışlardır.
Şimdi önerdiğim sisteme göre 500 milletvekilinin D’hondt sisteminin esaslara göre dağıttığımızda nasıl olacak görelim.
İstanbul: 92
Ankara:34
İzmir:28
Bursa:20
Antalya:15
Adana:14
Konya:14
Kocaeli:13
Mersin:12
Gaziantep:11
Şanlıurfa:10
Hatay:10
Manisa:9
Diyarbakır:9
Samsun:8
Kayseri:8
Balıkesir:8
Aydın:8
Kahramanmaraş:7
Denizli:7
Tekirdağ:6
Muğla: 6
Sakarya:6
Van:6
Eskişehir:6
Trabzon:5
Ordu:5
Malatya:5
Afyonkarahisar:5
Erzurum:5
Mardin:5
Sivas:4
Zonguldak:4
Tokat:4
Kütahya:4
Elazığ:4
Çanakkale:4
Adıyaman:4
Çorum:3
Osmaniye:3
Batman:3
Giresun:3
Isparta:3
Edirne:3
Yozgat:3
Ağrı:3
Kastamonu:3
Şırnak:3
Kırklareli:3
Düzce:2
Aksaray:2
Uşak:2
Rize:2
Niğde:2
Amasya:2
Muş:2
Bolu:2
Nevşehir:2
Bitlis:2
Kırıkkale:2
Burdur:2
Siirt:2
Bingöl:2
Kars:2
Yalova:2
Karabük:2
Hakkâri:2
Karaman:2
Kırşehir:2
Sinop:2
Erzincan:2
Bilecik:2
Çankırı:2
Bartın:2
Artvin:2
Iğdır:2
Gümüşhane:2
Kilis:2
Ardahan:2
Tunceli:2
Bayburt:2
Bu milletvekili dağılımı ile insanlar sırf partisi barajı aşamayacak, oyum boşa gidecek diye büyük partilere oy vermeyecektir. Geriye kalan 100 milletvekili Türkiye Milletvekili sayılacak ve baraj önemsenmeksizin bütün partilerin Türkiye geneli aldıkları oya göre milletvekili elde edeceklerdir. Bu sayede parlamentoda çok seslilik oluşacak ve çoğulcu demokrasiye katkı sağlamış olacaktır. Azınlıkların hakları da koruma altına alınacaktır.
UĞUR BUDAKLI
